|
İstanbul'un 'en eski' pastanesi
Pastanelerin kent kültüründe oldukça önemli bir yeri vardır. Baylan, 87 yıllık geçmişiyle İstanbul’un kent dokusunda âdeta inci değerinde bir pastanedir. Nevi şahsına münhasır, kendinden menkul bir İstanbul müessesidir. Lezzetli pasta, turta ve çikolatalarıyla, kakao ve kremaya dayalı batı kökenli tatlılarıyla Baylan’ın tarihi 1923 yılına dayanır. Cumhuriyet ile yaşıt olan Baylan, İstanbul’un ilk pastanesi olmasa da, kurulduğu günden bu yana aralıksız olarak devam eden en eski yaşayan pastanesidir.
Epir’den İstanbul’a göç...
Baylan pastanelerinin kurucusu Filip Lenas, Arnavutluk ile kuzey Yunanistan arasındaki dağlık Epir bölgesinden yirminci yüzyılın başında İstanbul’a göç ettiğinde henüz 16 yaşındadır ve tek hedefi iyi bir pastacı olmaktır. İstanbul’a yerleştikten sonra birkaç yıl Fransızların çalıştırdığı, Türkiye’nin ilk çikolata imalathanelerinden biri olan Mulatier’de çalışır, daha sonra düşünü gerçekleştirerek kuzeni Yorgi Kiriçi ile birlikte 1923’te Beyoğlu Deva Çıkmazı’nda ilk pastanesini açar ve çok kısa bir süre içinde Markiz, Lebon ve Moskova gibi dönemin ünlü pastaneleri ile birlikte anılmaya başlar.
Beyoğlu-Karaköy-Kadıköy...
Baylan’ın ikinci şubesi, ilkinden sadece iki yıl sonra, 1925 yılında eski Karaköy Meydanı’nda, bugün olmayan bir binada açılır. Beyoğlu şubesi 1928’de İstiklal Caddesi’nde, Atlas Pasajı’nın karşısındaki Luvr Apartmanı No. 148’e taşınır. Karaköy şubesi ise 1956’da Tünel’in karşısında bulunan ve o dönem Nordstern Sigorta’nın bulunduğu tarihi binanın giriş katına taşınır. Aynı mekân 1954 yılından beri Baylan’ın “gündüz barı” (masaların yanı sıra yüksek bir barda servis yapılan Avrupa tarzı “café”) olarak kullanılyordu. Baylan’ın üçüncü şubesi ise 1961’de Kadıköy’de açılır ve Filip Lenas’ın İngiltere’de işletmecilik öğrenimi gören küçük oğlu Mihal Lenas tarafından işletilmeye başlanır. Daha sonra Beyoğlu’nun kötüleşen şartlarına dayanamayan Beyoğlu şubesi 1967’de; Karaköy şubesi ise -içinde bulunduğu binanın uzun süreli restorasyon çalışmaları nedeniyle- 1992’de kapanır.
Baylancılar...
Baylan Beyoğlu şubesinin Türk edebiyat tarihinde önemli bir yeri vardır. Özellikle 1950’li ve 1960’lı yıllarda birçok edebiyatçı, şair, ressam, karikatürist ve tiyatrocunun “mesken tuttuğu” buluşma ve tartışma yeri olmuştur. Baylan’ın müdavimleri arasında Atillâ İlhan, Oktay Akbal, Behçet Necatigil, Orhan Duru, Ahmet Oktay, Ferit Edgü, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Haldun Taner, Cemal Süreya, Salâh Birsel, Peyami Safa, Orhan Kemal, Fethi Naci gibi yazarlar vardır. Sayıları 40’ı bulan “Baylancı” müdavimlerin bir bölümü edebiyat tarihinde sosyal-realist “Baylancılar Akımı” olarak yerini aldı.
İstanbul’un Baylan’ı...
Baylan’ın kurucusu Lenas ailesinin temsilcisi Harry Lenas, 2009 yılında 1923 yılından bu yana aralıksız devam eden Baylan Pastaneleri firmasını Altınkılıç ailesine ait Altınmarka şirketine devreder. 1992 yılından beri sadece Kadıköy şubesiyle hizmet veren Baylan, dünyanın ikinci en büyük endüstriyel çikolata üreticisi olan Altınmarka’nın desteğiyle yeni bir büyüme ve gelişme dönemine girmeye hazırlanır. Nisan 2010’da Bebek’te yeni bir şube açılır ve Kadıköy şubesinin restorasyon çalışmaları başlatılır. “Benim çocuğum yok, Baylan’ı meslekten anlayan, bizim kadar sahip çıkacak birilerine devretmek istedim. Bu bir bayrak yarışıdır, sıra şimdi yeni nesilde” diyen Harry Lenas, Altınkılıç ailesinin en genç ferdi Dilara Altınkılıç ile birlikte Baylan’ın geleceğini planlamakla meşgul…
—1919—
Baylan pastanelerinin kurucusu Filip Lenas Arnavutluk’tan İstanbul’a göç eder
—1919—
Filip Lenas ünlü pastacı M.Moulatier yanında çıraklık yaparak mesleği öğrenir
—1923—
İlk şube Beyoğlu Deva Çıkmazı’nda “Loryan” ismiyle açılır
—1925—
Karaköy şubesi açılır
—1928—
Beyoğlu şubesi İstiklal Caddesi üzerindeki Luvr Apartmanı’na taşınır
—1934—
İsim değişikliği yapılarak “Baylan” ismi kullanılmaya başlanır
—1939—
Baylan çikolata fabrikası Karaköy’de faaliyet başlar
—1952—
Büyük oğul Harry Lenas pastacılık eğitimi görmek üzere Avrupa’ya gider
—1953—
Baylan çikolata fabrikası Karaköy’den Gayrettepe’deki yeni binasına taşınır
—1954—
Harry Lenas İstanbul’a döner ve İstanbul’un ilk büfe pastanesini kurar
—1954—
Baylancılar Beyoğlu şubesinde toplanmaya başlar
—1961—
Kadıköy şubesi açılır
—1967—
Beyoğlu’nun kötüleşen şartları sonucunda Beyoğlu şubesi kapanır
—1984—
Baylan çikolata fabrikası faaliyetlerini durdurur
—1992—
Bulunduğu tarihi binanın restorasyonu nedeniyle Karaköy şubesi kapanır
—2009—
Altınkılıç ailesine ait Altınmarka şirketi Baylan’ı satın alır
—2010—
Bebek şubesi açılır ve Kadıköy şubesinin restorasyon çalışmaları başlatılır.
|
